Kino ŚWIATOWID

Obs�ugiwa�em angielskiego kr�la(Obsluhoval jsem anglickeho krale)

re�yseria:	Jiri Menzel
scenariusz:	Jiri Menzel
obsada:	Ivan Barnev, Oldrich Kaiser, Julia Jentsch, Martin Huba, Marian Labuda
gatunek:	komedia
kraj:	Czechy / Niemcy / S�owacja / W�gry
rok produkcji:	2006
czas trwania:	120 min

Opis

Film "OBS�UGIWA�EM ANGIELSKIEGO KR�LA" sta� si� legend� dobrych par� lat przed premier�. Ekranizacja jednej z najbardziej osobistych powie�ci s�ynnego czeskiego pisarza, Bohumila Hrabala, zelektryzowa�a opini� publiczn� nie tylko nad We�taw�. Re�yser Ji�� Menzel na festiwalu w Karlovych Varach w 1998 roku st�uk� r�zg� jednego z juror�w, Ji�iego Sirotka, kt�ry kupi� prawa do tej powie�ci za 25 tysi�cy koron, a nast�pnie sprzeda� je telewizji za 4 miliony. Jeszcze za �ycia Hrabal wiedzia�, �e nikt, tak jak Menzel, nie potrafi zrozumie� jego �wiata. Sprzedaj�c prawa do adaptacji wymusi� na Sirotku obietnic�, �e to w�a�nie re�yser Postrzy�yn przeniesie losy zuchwa�ego praskiego kelnera na ta�m� filmow�.

Hrabal i Menzel stanowili zgrany tandem przez ponad 30 lat i do �mierci pisarza dorobili si� pi�ciu prawdziwie mistrzowskich adaptacji. W 1968 roku ich wsp�lne dzie�o - Poci�gi pod specjalnym nadzorem - zosta�y nagrodzone Oscarem dla najlepszego filmu nieangloj�zycznego. Prawdziw� tajemnic� jest zjawisko tak bliskiego zwi�zku dw�ch artyst�w - wydawa�oby si�, �e nie ma dw�ch osobowo�ci bardziej odleg�ych ni� Hrabal i Menzel. Pisarz, prawdziwy sybaryta i mi�o�nik piwa, wstydzi� si� odwiedza� praskie gospody ze swoim m�odym przyjacielem, poniewa� ten zamawia�. tylko herbat�. Z kolei wychowany w statecznej, bur�uazyjnej rodzinie filmowiec podczas wsp�lnego wyjazdu do Ameryki wielokrotnie musia� ratowa� towarzysza z opresji wynikaj�cych z kolejnego wychylonego kieliszka. Znali si� ponad 30 lat, a nigdy nie przeszli na ty - autor Zbyt g�o�nej samotno�ci zawsze pozosta� dla Menzla panem Hrabalem. Re�yser s�ono zap�aci� za mi�o�� do Hrabalowskiej prozy - po odwa�nych Skowronkach na uwi�zi otrzyma� wieloletni zakaz robienia film�w.

...Bohater filmu "OBS�UGIWA�EM...", Jan D�t�, wychodzi z wi�zienia po wielu latach odsiadki. Zamieszkuje w domu na granicy, we wsi niegdy� zamieszka�ej przez Niemc�w ale dzi� opustosza�ej, bowiem po wojnie wszyscy rdzenni Niemcy zostali ze� wysiedleni.

W drodze do domu Jan wspomina czasy, kiedy by� m�odym kelnerem i z rozrzewnieniem przywo�uje w pami�ci sw�j talent do robienia pieni�dzy i pierwsze do�wiadczenia seksualne. To w�a�nie wtedy poza pierwszymi lekcjami kelnerowania i uprawiania mi�o�ci, wykszta�ci� w sobie zdolno�� niczym nieograniczonych marze� o sukcesie i odkry� powab bogactwa. Jan zdobywa swoje pierwsze do�wiadczenia w ma�ym przygranicznym miasteczku, gdzie Czesi i Niemcy �yj� obok siebie we wzgl�dnym spokoju. Inteligentny i sprytny m�odzian szybko zaczyna odnosi� pierwsze zawodowe sukcesy, jednak zazdro�� mieszka�c�w miasteczka wkr�tce zmusza go do wyjazdu. W swej zaradno�ci znajduje wi�c prac� w miejscu, gdzie �mietanka czeskiego spo�ecze�stwo "przyje�d�a si� pokaza�" - w luksusowym hotelu niedaleko Pragi. Cz�owiekowi pochodz�cemu z nizin spo�ecznych styl �ycia tych bogatych, m�odych ludzi wydaje si� prawie niewyobra�alny. Jednak m�odemu Janowi wyra�nie imponuje ich egoizm i beztroska, postanawia wi�c, �e zrobi wszystko, aby zosta� bogaczem i �y� tak jak oni...

Po latach stary Jan D�t� odnajduje spok�j i pogodzenie w samotno�ci w g�rach po�udniowych Czech. Dopiero tutaj rozumie, gdzie pope�ni� b��d, �e za bardzo pragn�� sukces�w i przyjemno�ci.

G�osy prasy

Nareszcie zapachnia�o w Berlinie �wietnym kinem! Dzi�ki czeskiemu weteranowi, Ji��emu Menzlowi, kt�ry okaza� si� m�odszy od niejednego trzydziestolatka. (.) Tak o przesz�o�ci potrafi� opowiada� tylko Czesi: z dystansem, humorem, krytycznym spojrzeniem na siebie samych i na innych. Antybohatersko, a zarazem m�drze. Jest w tym filmie narodowy charakter Czech�w (My nie walczymy - m�wi bohater), ale jest te� cichy wstr�t do wszelkich ideologii. Na koniec miotany ambicjami kelner odnajduje spok�j na le�nym odludziu przy szklance piwa. Oczywi�cie czeskiego. Dla mnie Obs�ugiwa�em jest najlepszym filmem festiwalu. Zachwycaj�ce, �e po latach milczenia autor Poci�g�w pod specjalnym nadzorem zaserwowa� widzom obraz �ywy i zabawny, kt�ry mo�e podbi� inteligentn� publiczno��. Dla mnie to Z�oty Nied�wied�.

Barbara Hollender, "Rzeczpospolita"

Jedna z najlepszych powie�ci Bohumila Hrabala, w kt�rej niepozorny kelner w typie Piszczyka brnie przez XX-wieczne absurdy ze swoj� ma�o�ci� i ironicznym dystansem, znalaz�a si� w �wietnych r�kach. Milcz�cy od 12 lat Menzel jak �aden inny re�yser czuje Hrabalowsk� proz� (Poci�gi pod specjalnym nadzorem, Postrzy�yny, Skowronki na uwi�zi, �wi�to przebi�niegu), a o ten film stoczy� d�ug� walk�. Dos�ownie.

Pawe� Felis, "Gazeta Wyborcza"

Bohumil Hrabal
Jak pisa�em Obs�ugiwa�em angielskiego kr�la

W tej ksi��ce zgromadzi�em ludzkie rozmowy. To co�, co zawsze mnie fascynowa�o i fascynuje do dnia dzisiejszego. Mo�na powiedzie�, �e m�j spos�b m�wienia i pisania jest �ci�le zwi�zany z gospodami. Kelnerzy byli moimi przyjaci�mi od zawsze i s� nimi do dzi�. Moj� �on�, nazywali j� wtedy Pipsi, pozna�em, kiedy pracowa�a jako kasjerka w hotelu Pa��. Przychodzi�em do niej, a ona siedzia�a w tej kuchni i wszystko, co stamt�d wychodzi�o, przep�ywa�o przez jej r�ce. Pobrali�my si�, �yli�my razem dwadzie�cia pi�� lat, ona zmieni�a prac� - sprzedawa�a kurczaki na rogu ulicy Jind�i�skej i Panskej, w restauracji przy hotelu Palace. A ja dzi�ki temu zawsze mia�em kontakt z tym klimatem, ze �wiadomo�ci�, kt�ra jest rozpi�ta mi�dzy zwyczajn� gospod� a restauracj�. My�l�, �e prawdopodobnie tam, niezale�nie od mojej woli, "umaza�em" si� wszystkim, co si� tam opowiada�o.

W�a�ciwie od najm�odszych lat chodzi�em do tych nymburskich gosp�d i do knajp na Libni. Potem za spraw� mojej �ony pozna�em restauracje, a potem r�wnie� praskie gospody - Tygra, Kocura, Pinkas�w i wiele innych. W ci�gu tych wszystkich lat pozna�em tyle historii, tyle wydarze�, tyle szczeg�lik�w.

Pewnego razu poszed�em na piwo do Sadsk�, to jest takie miasteczko, do hoteliku B��kitna Gwiazda. Kierownik restauracji mia� zwyczaj gaw�dzi� ze swymi klientami i zacz�� opowiada� o tym, jak zaczyna� swoj� restauracyjn� karier� jako m�ody pikolak, sprzedaj�cy par�wki na dworcu w ��slavi. Przyjecha�em w nocy do domu, a na drugi dzie� ta rozmowa - drobne wydarzenie - nagle do mnie wr�ci�a. To by�o jak stukni�cie w chi�sk� waz�, p�kni�cie obiega ca�� waz� i ta w ko�cu si� rozpada. Zatem to "stukni�cie" w B��kitnej Gwie�dzie sprawi�o, �e na drugi dzie� usiad�em do maszyny, w�o�y�em papier, zacz��em pisa� i pisa�em, dop�ki nie sko�czy�em.

Te pierwsze dziesi�� stron przywo�ywa�o wci�� nowe skojarzenia. Musia�a mnie pcha� do pisania jaka� zuchwa�o�� i upodobanie do mistyfikacji. Pisa�em d�ugo, nikt mnie wtedy nie odwiedza�, wi�c pisa�em przez osiemna�cie dni. I ju�, ksi��ka by�a ju� sko�czona. Wystarczy�o tylko wzi�� no�yczki, porozcina� i po��czy�.

Wiedzia�em, jak �atwo i lekko pisze si� scenariusz filmowy i w�a�nie w ten spos�b napisa�em Angielskiego kr�la. To bardzo prosta recepta - trzeba po prostu mie� olbrzymi� ilo�� historyjek, a potem po��czy� je i sprowadzi� do wsp�lnego mianownika dzi�ki fikcji. Okazuje si�, �e niedorzeczno�ci, kt�re ludzie wygaduj� w knajpach maj� sens i mog� stworzy� co�, co nazywamy literatur�.

Bohumil Hrabal, 1989

Galeria

first.php