Kto¶ zostanie ocalony. Ale czemu on, a nie ja?
Jessica Hausner, re¿yserka
Film "LOURDES" opowiada historiê pielgrzymki do Lourdes. W¶ród pielgrzymów znale¼li siê zarówno ludzie cierpi±cy na ró¿ne schorzenia, jak i zdrowi. Wyruszaj± w tê podró¿ w nadziei, ¿e znajd± lekarstwo na swe dolegliwo¶ci lub spokój ducha. G³ówna bohaterka, Christine, cierpi na nieuleczaln± chorobê, która przyku³a j± do wózka inwalidzkiego. Towarzyszymy jej podczas tej wêdrówki, odkrywaj±c za jej po¶rednictwem Lourdes i do¶wiadczaj±c jej g³odu towarzystwa innych ludzi. Choroba skaza³a j± na ¿ycie w izolacji, z której teraz próbuje uciec.
UWAGI RE¯YSERKI
- Z jednej strony "Lourdes" ukazuje wiarê w ³askawego i wiecznego Boga, z drugiej za¶ prezentuje nam ¶wiat rz±dz±cy siê mglistymi i arbitralnymi zasadami. Lourdes to okrutna opowie¶æ - sen lub koszmar. Chorzy i umieraj±cy z ca³ego ¶wiata wyruszaj± tam, by odzyskaæ zdrowie. Licz± na cuda, bo w³a¶nie w Lourdes nadal siê one zdarzaj±. Bóg jest jednak kapry¶ny - daje i odbiera w zale¿no¶ci od swych zachcianek, a my nie mamy szans na przenikniêcie jego planów. Lourdes jest miejscem, które têtni wiar± w cuda - synonimem nadziei, otuchy i ozdrowienia dla zdesperowanych i umieraj±cych. Jednak nadzieja, ¿e nagle, u progu ¶mierci, wszystko siê u³o¿y, wydaje siê absurdalna. Lourdes jest scen±, na której rozgrywa siê ludzka komedia: napêdzaj±ce ka¿dego cz³owieka pragnienie dobrobytu i satysfakcji ¿yciowej spotyka siê tu z niespe³nieniem. Paralitycy marz±, by stan±æ o w³asnych nogach, samotni - o przyjacio³ach, g³odni - o tym, ¿e kto¶ ich nakarmi... W Lourdes te uczucia tkwi± w katolickim kontek¶cie, lecz zarówno wra¿enie, ¿e twoje ¿ycie koñczy siê przed czasem, jak i pragnienie spe³nienia s± doznaniami uniwersalnymi. "W pewnym sensie wszyscy tkwimy na wózkach inwalidzkich." (Ojciec Nigla).
PYTANIE DO JESSIKI HAUSNER
- Dlaczego osadzi³a pani swój film w Lourdes?
- Jessica Hausner: Chcia³am nakrêciæ film o cudzie. Cuda stanowi± paradoks, pewien wy³om w logicznym cyklu ¿ycia i ¶mierci, za¶ oczekiwanie cudu implikuje nadziejê, ¿e wszystko siê dobrze skoñczy i ¿e kto¶ nad nami czuwa. D³ugo szuka³am odpowiedniej scenerii. Wybra³am Lourdes, bo chcia³am podkre¶liæ to, ¿e pielgrzymi ruszaj± tam w³a¶nie w nadziei na do¶wiadczenie cudu. Na pierwszy rzut oka mo¿na pomy¶leæ, ¿e cuda s± na wskro¶ pozytywne - we¼my na przyk³ad nag³e ozdrowienie paralityka. Jednak gdy zaczê³am zg³êbiaæ historiê takich wydarzeñ, natrafi³am na przypadki, w których choroba powraca³a. Cud okazywa³ siê ulotny. Odzwierciedlenie tego mo¿na odnale¼æ w arbitralnych, przypadkowych aspektach naszego ¿ycia: niektóre rzeczy wydaj± nam siê wspania³e, wrêcz cudowne, lecz z czasem okazuj± siê okropne lub po prostu banalne.
HISTORIA
W 1858 roku, poczynaj±c od 11 lutego, Bernadetcie Soubirous osiemnastokrotnie ukaza³a siê w Grocie Massabielle w Lourdes Dziewica Maryja. Pierwszego marca tego roku, w okolicach dziesi±tego objawienia Matki Boskiej, Catherine Latapie - która akurat znajdowa³a siê w grocie Massabielle - do¶wiadczy³a cudownego uzdrowienia z parali¿u. Nastêpnego roku profesorowi Vergezowi z wydzia³u medycyny w Montpellier zlecono obserwacjê kolejnych uzdrowieñ. Na przestrzeni czterech lat odnotowano ich siedem. Fakt ten zosta³ uznany przez Monsignora Laurence, biskupa Tarbes i Lourdes, za dowód objawienia. Od tego czasu mia³o tam miejsce tyle uzdrowieñ, ¿e Lourdes zas³ynê³o na ca³y ¶wiat. Papie¿ Pius X zleci³ zbadanie najbardziej spektakularnych przypadków. W Lourdes ustanowiono Urz±d Medycznego Nadzoru Sanktuariów, ze sta³ym lekarzem. Rejestruje ono zg³oszenia cudownych uzdrowieñ i weryfikuje ich autentyczno¶æ - czego wymaga ko¶ció³, zanim orzeknie o zaistnieniu cudu. Dochodzenia te nadzoruje Miêdzynarodowy Komitet Medyczny w Lourdes (Comité International de Lourdes - C.M.I.L.), obecnie sk³adaj±cy siê z 20 cz³onków - wybitnych specjalistów w swych dziedzinach - którzy badaj± wszystkie przypadki zg³oszone do Urzêdu. Naukowcy i lekarze skupieni w C.M.I.L. skrupulatnie analizuj± historiê medyczn± danej osoby, zarówno sprzed uzdrowienia, jak i po nim - zw³aszcza przypadki, w których statystyczne prawdopodobieñstwo poprawy zdrowia by³o niskie, a pacjent nie otrzyma³ jeszcze najskuteczniejszej z dostêpnych kuracji. Zebrane przez nich informacje prezentowane s± na dorocznym spotkaniu C.M.I.L., na którym dochodzi tak¿e do dok³adnego przebadania uzdrowionego i rozmowy z nim. Mo¿liwe jest wiêc, ¿e cudowne uzdrowienie zostanie wyt³umaczone przyczynami medycznymi. W 2008 do Urzêdu Medycznego Nadzoru Sanktuariów zg³osi³o siê sze¶ædziesi±t osób twierdz±cych, ¿e do¶wiadczy³y cudownego uzdrowienia. Na ostatnim spotkaniu C.M.I.L. w listopadzie 2008 zbadano piêæ takich przypadków. Od chwili ustanowienia Urzêdu potwierdzono niemal 7000 uzdrowieñ. Ko¶ció³ uzna³ 66 z nich za cudy i to on, a nie C.M.I.L., orzeka o ich zaistnieniu (medycyna nie zna pojêcia cudu). Wed³ug ko¶cielnej definicji, uzdrowienie musi spe³niaæ dwie przes³anki, by zostaæ uznane cudownym: po pierwsze musi do niego doj¶æ w nadzwyczajny i nieprzewidywalny sposób, a po drugie - musi ono mieæ miejsce w kontek¶cie religijnym, przyk³adowo w Lourdes. By stwierdziæ, czy dane uzdrowienie ma cechy cudu w parafii, w której do niego dosz³o, powo³uje siê komisjê pod nadzorem biskupa, która ocenia je pod ka¿dym k±tem - fizycznym, psychicznym i duchowym - bior±c pod uwagê zarówno negatywne (np. ekshibicjonizm) jak i pozytywne (np. nagrody duchowe) strony danego wydarzenia.
