Ksi±dz, Kosmonauta, Minister, Wariat, Górnik, Rolnik i facet z wyrokiem...
Co mo¿e ich ³±czyæ? Na razie miejsce zamieszkania - Dworzec Centralny. Wkrótce do³±czy do nich by³y pi³karz reprezentacji Polski, którego wielk± karierê przerwa³a kontuzja. Dziêki spotkaniu z nim, zostan± przyjació³mi i stworz± dru¿ynê. Choæ trudno w to uwierzyæ, wkrótce wyrusz± na podbój ¶wiata. Po mistrzostwo...
"BOISKO BEZDOMNYCH" to opowie¶æ o sile, która p³ynie z przyja¼ni i pasji.
Film Kasi Adamik pokazuje, ¿e w ¿yciu zawsze tylko jeden krok dzieli nas od znalezienia siê na dnie. Czasami jednak ten sam jeden krok mo¿e zapocz±tkowaæ drogê do pokonania przeciwno¶ci losu i doprowadziæ do zwyciêstwa.
Tym filmem chcemy pokazaæ, ¿e przez przyja¼ñ i prawdziw± wspólnotê mo¿na uwierzyæ, ¿e mo¿e byæ jednak lepiej - mówi o swoim filmie Kasia Adamik.
Na jego planie uda³o jej siê zgromadziæ wybitnych aktorów: Marcin Dorociñski, Bartosz Topa, Eryk Lubos, Jacek Poniedzia³ek, czy Maciej Nowak wcielaj± siê tu w ciê¿ko do¶wiadczone przez los postaci, które mimo przeciwno¶ci nie chc± siê poddaæ i walcz± o zwyciêstwo - ze swoimi s³abo¶ciami.
KASIA ADAMIK O FILMIE
Pi³kê no¿n± czêsto przedstawiano na ekranie. Jednak ta historia jest inna. Mówi o wyzwaniu polegaj±cym na dzia³aniu wbrew okoliczno¶ciom, o pokonywaniu w³asnej s³abo¶ci, o nadziei wbrew wszystkiemu, o brzemieniu pora¿ki i uniesieniu zwyciêstwa, o braterstwie, solidarno¶ci i wierze.
Jest to historia oparta na faktach. W wielu zak±tkach ¶wiata bezdomni stworzyli dru¿yny pi³karskie, które zagra³y w mistrzostwach. Równie¿ w Polsce grupa bezdomnych us³ysza³a o zawodach i postanowi³a za³o¿yæ zespó³. Kilka razy grali w mistrzostwach, a ostatnio zdobyli medal.
Film nie jest wiernym odtworzeniem faktów. (...) Wszystkie postaci s± fikcyjne i powsta³y na kanwie wielu mniej lub bardziej typowych charakterów. Fabu³a równie¿ opiera siê na doniesieniach prasowych, filmach, utworach literackich, przeprowadzonych przez nas spotkaniach i rozmowach i opowiedzianych nam historiach.
Historia nie jest zbyt ró¿owa: nasi bohaterowie potykaj± siê i padaj±, by powstaæ i znów upa¶æ. K³óc± siê i bij±, s± wobec siebie nieufni, trac± cierpliwo¶æ i wiarê w cel swych dzia³añ i swojej walki. Jacek przechodzi wszystkie te etapy wraz ze swymi zawodnikami. W trakcie tej drogi staje siê prawdziwym przywódc±, prawdziwym trenerem, prawdziwym cz³owiekiem. Wiele siê dowiaduje o sobie samym i o innych. Uczy siê równie¿ wiele o mi³o¶ci.
Film realizowany jest w konwencji realistycznej, choæ nie bez pewnej dozy humoru. Chcemy, by nasi bohaterowie byli lud¼mi z krwi i ko¶ci, postaciami zarysowanymi z humorem i szacunkiem dla piêkna ich egzystencji. Chcemy, by ta opowie¶æ prowadzi³a do szczê¶liwego zakoñczenia, poniewa¿ happy end jest mo¿liwy, i dlatego ¿e mo¿e on tchn±æ nadziejê w bohaterów i w innych - w naszych widzów...
WYWIAD Z KASI¡ ADAMIK
Boisko bezdomnych to film o sporcie, czy o ludziach bez dachu nad g³ow±?
O sporcie i o bezdomnych. Moja mama (Agnieszka Holland - przyp. red.) czytaj±c gazetê, znalaz³a ma³± wzmiankê o srebrnym medalu dla naszej reprezentacji na mistrzostwach ¶wiata bezdomnych. Pó¼niej dowiedzia³am siê, ¿e Miros³aw Dembiñski zrealizowa³ na ten temat film dokumentalny Przegrani i zwyciêzcy. Reprezentacja Polski odnios³a sukces na tych mistrzostwach, co od razu uruchamia wyobra¼niê. Bezdomno¶æ to temat g³êboki i powa¿ny, a sport daje tej sprawie pewien optymistyczny, pozytywny wymiar.
Czy dotar³a Pani do prawdziwych bohaterów tej historii?
Dowiedzieli¶my siê o nich wszystkiego, lecz interesowa³o mnie przedstawienie tych postaci w sposób bardziej filmowy. W dru¿ynie jest m.in. by³y marynarz, niedosz³y radziecki kosmonauta, bezrobotny górnik, by³y ksi±dz-alkoholik i bankowiec. Zale¿a³o mi równie¿ na tym, by ukazaæ w sposób mo¿liwie najpe³niejszy przyczyny ich bezdomno¶ci, pokazaæ, jak ³atwo mo¿na staæ siê cz³owiekiem mieszkaj±cym na ulicy.
Mówi³a Pani, ¿e chcia³aby, a¿eby film pokazywa³ bezdomno¶æ w realistyczny sposób. Jak przygotowywa³a siê Pani do tego tematu?
W pierwszej fazie przygotowañ chodzi³am po noclegowniach i schroniskach, rozmawia³am z mieszkaj±cymi tam lud¼mi. Mia³am te¿ kontakt z tymi, którzy przebywaj± w o¶rodkach i próbuj± wyj¶æ z bezdomno¶ci. Najbardziej szokuj±ce by³o dla mnie to, ¿e tak ma³o potrzeba, by staæ siê jednym z nich. Czasami wystarczy tylko trochê siê zachwiaæ. A droga powrotu nie jest ³atwa.
£ukasz Palkowski, re¿yser filmu Rezerwat, w jednym z wywiadów opowiada³ o swoim filmie dyplomowym o bezdomnych, który le¿y niezmontowany. Przypuszcza³, ¿e za bezdomno¶ci± mo¿e kryæ siê jaka¶ tragedia, tajemnica. Rzeczywista przyczyna bezdomno¶ci okazywa³a siê jednak najczê¶ciej banalna: alkohol, czasami kobieta. Czy Pani bohaterowie maj± inne historie?
Zgadzam siê, ¿e za bezdomno¶ci± stoi g³ównie alkohol, kobieta, wiêzienie, czy depresja. A je¿eli jeszcze nie ma siê rodziny, czy przyjació³ - to tak¿e samotno¶æ. Zale¿a³o mi na tym, by moi bohaterowie byli wiarygodni, ale te¿ ciekawi jako postacie filmowe. Nie chcia³am stworzyæ lirycznego, bajkowego, czy poetyckiego obrazu bezdomno¶ci. Opowiadam historie kilku mê¿czyzn, którzy w swoim ¿yciu mieli kilka, czasami tragikomicznych zakrêtów. To mo¿e siê zdarzyæ ka¿demu cz³owiekowi, który po prostu nie ma pieniêdzy na sp³atê kolejnej raty kredytu.
Czy istnieje jaka¶ szansa na wyj¶cie z bezdomno¶ci?
Zauwa¿y³am, ¿e du¿± rolê odgrywa czas. Im d³u¿ej cz³owiek pozostaje bezdomnym, tym ³atwiej traci wiarê i nadziejê, ¿e jego los mo¿e pewnego dnia siê odmieniæ. Ogarnia go apatia i nie widzi sensu w dzia³aniu. Sport czy sukces dodaje pozytywnej energii. Sport jest symbolem walki. Walki z samym sob±, z otoczeniem, o co¶ wa¿nego. Sport motywuje do dalszego dzia³ania, do zmian. W moim filmie miêdzy zawodnikami nawi±zuje siê ponadto przyja¼ñ, która jest dodatkowym pozytywnym bod¼cem.
Czyli okazuje siê, ¿e historia o bezdomno¶ci mo¿e byæ optymistyczna.
Pierwsza czê¶æ filmu jest ciemniejsza, bardziej realistyczna. Ale chcia³am, by wymowa ca³ego obrazu by³a podnosz±ca na duchu, nie depresyjna, lecz pozytywna. W miarê rozwoju akcji z ciemniejszych obrazów przechodzimy w stronê ¶wiat³a, ale to przej¶cie odbywa siê jakby mimochodem.
Statystowali w Pani filmie prawdziwi bezdomni. Czy to by³ dla Pani jaki¶ problem?
To s± normalni ludzie i tak te¿ trzeba siê wobec nich zachowywaæ. W trakcie pracy na planie emocje schodz± na drugi plan. Pisz±c podobn± historiê, czy robi±c research mo¿na odczuwaæ empatiê, wspó³czucie, ale potem to raczej przypomina walkê, by na ekranie pokazaæ co¶ dobrego. Tak samo krzyczy siê na bezdomnych statystów, jak na cz³onków ekipy.
Czy poczucie wspólnoty i wspólny, lecz chwilowy przecie¿ cel, mog± odmieniæ ¿ycie bezdomnych?
Najwa¿niejsza jest chêæ niesienia pomocy sobie nawzajem. Trzeba tak¿e wierzyæ, ¿e co¶ mo¿e siê zmieniæ. Nie nale¿y siê poddawaæ. W filmie sport jest alegori±. Jedn± z mo¿liwo¶ci.
Czy jest co¶, co w zetkniêciu z lud¼mi bezdomnymi zrobi³o na Pani szczególne wra¿enie?
Najbardziej zastanawiaj±ce jest dla mnie ludzkie poczucie dumy i wstydu. Czêsto nie pozwalaj± one prosiæ o pomoc, szukaæ innej alternatywy. Przecie¿ wielu z tych ludzi ma rodziny, znajomych, czy przyjació³, którzy mogliby podaæ im rêkê. Jednak duma blokuje ich przed poproszeniem o pomoc, przed przyznaniem siê do pora¿ki. Ci ludzie czêsto pochodz± z ma³ych miasteczek albo ze wsi i po prostu wstydz± siê tam wróciæ.
Powiedzia³a Pani kiedy¶, ¿e Boisko bezdomnych bêdzie inspirowane komedi± angielsk±. Czy tak rzeczywi¶cie jest?
My¶leli¶my o tym na pocz±tku, ale nie do koñca tak wysz³o, nasz film jest inny. Chodzi³o g³ównie o pomys³, który Anglicy udoskonalili, czyli o przedstawienie stereotypowej historii z problemem socjalnym w tle, koncentruj±cej siê na bohaterze zbiorowym i jakim¶ wspólnym projekcie, który pomaga ludziom wyj¶æ z trudnej sytuacji i otworzyæ siê na ¶wiat. Przyk³adem móg³by byæ film The Full Monty. Boisko bezdomnych dzieje siê jednak w zupe³nie innej rzeczywisto¶ci i ma niewiele wspólnego z socjaln± komedi± brytyjsk±. Inspiracj± by³y dla mnie równie¿ fotografie bezdomnych z ró¿nych krañców ¶wiata.
W 2002 r. presti¿owa gazeta "Variety" wymieni³a Pani±, jako jednego z 10 najbardziej obiecuj±cych m³odych twórców na ¶wiecie.
Gdybym zosta³a w Stanach, to wyró¿nienie mog³oby, w jakim¶ minimalnym stopniu, pomóc mi w dalszej karierze. Ale wkrótce potem pojecha³am do S³owacji, by pracowaæ przy filmie Prawdziwa historia Janosika i Uhorcika, który nie zosta³ ukoñczony z powodów finansowych. Minê³o trochê czasu, a Hollywood ma bardzo krótk± pamiêæ.
fragment wywiadu opublikowanego w miesiêczniku "Kino" 05/08